=>Seydi Ali Reis

SEYDİ   ALİ   REİS

    XVI. Yüzyılda coğrafya alanında eserler vermiş Osmanlı denizcilerinden biri de Seydi Ali Reis’tir. Kanuni ile Rodos’un fethinde bulunmuş, Barbaros Hayreddin Paşa’nın yanında yelken açıp Preveze Deniz Savaşı’nda Osmanlı Donanması’nın sol kolunda yer almıştır. Daha sonra Sinan Paşa ile seferlere çıkmış ve filo komutanlığı yapmıştır. 

    1553’de Mısır Kaptanlığı’na atanmış ve Basra’da bulunan Hint Denizleri filosunu Mısır’a getirmekle görevlendirilmiştir. Bu görev aynı zamanda coğrafya alanında eşsiz bir eser vermesini de sağlamıştır.

    1554’de Ahmedabat'ta yazdığı "Muhit Hint Denizleri"; yelken açan denizcilere klavuz almadan sefer etme olanağını sağlayacak bilgiler taşıyan bir eserdir. On bölümden oluşan eser, şu konuları içerir: Yön tayini, zaman hesabı, takvimler, pusula taksimatı, denizcilik için önemli bazı yıldızların yeri ve adları, ünlü limanlarla adaların kutup yıldızına göre yerleri, astronomik bilgiler, rüzgarlar ve muson yağmurlarının başlangıç tarihleri, sefer yolları, büyük tufanlar ve alınacak önlemler. Muhit’in dördüncü bölümünün ekinde, Amerika kıtası hakkında bilgiler bulunmaktadır. Buna göre Muhit, Kitab-ı Bahriye’den sonra Yeni Dünya ile ilgili ikinci yazılı bilgi kaynağı olmaktadır.

    Muhit’e ek olarak bölge haritalarının bulunması bu tür portolonların ortak özelliklerindendir. Bu haritaların, ileri tarihlerde Osmanlı Sarayı’nda meydana getirilen bazı atlaslara kaynak olduğu söylenebilir.

   Seydi Ali Reis'in Muhit ve Mirat’ül Memalik’ten başka iki kitabı daha bulunmaktadır. Astronomiye ait bilgiler içeren bu kitaplardan ilki, Ali Kuşçu’nun Fethiye adlı eserinin çevirisine ilavelerle oluşturduğu Hulasatü’l Hey’e’dir. Diğer eseri Mir’at-ı Kâinat’ta, usturlabın kullanışı ve yapımı, yıldızların ve güneşin yüksekliğinin ölçülmesi, zaman ölçümü ve kıblenin belirlenmesi üzerine bilgiler vermektedir. Seydi Ali Reis, yerin yuvarlak olduğunu, dağların yüksekliğinin yerin yuvarlaklığını bozmayacağını söylemiştir. Yer yarıçapının 1545 fersah olduğunu yazmış ve ağır cisimlerin yerin merkezine doğru düştüklerini eklemiştir.